Nieuw dak

Eindelijk een taakje, zeg maar TAAK, waar we zelf geen vinger naar uitstaken: Een nieuw dak. Het oude was tot op de naad versleten. Er waren gaten in, de leien waren verweerd, de haken doorgeroest en bij elke storm waaiden er een tiental leien af.
Eigenlijk was het moeilijkste voor ons een compromis te vinden tussen de belangen van monumentenzorg (een ongewijzigd dak) en onze eigen belangen (een geïsoleerd dak). De bovenste verdieping is vrij laag, en de kepers zijn maar 6cm dik, aan de binnenkant isoleren was niet voor de hand liggend. Bovenop de kepers isoleren was dan weer voor monumentenzorg geen optie omdat dit de dakafwerking lomper maakt.  Iets tussenin dan maar. Van binnen naar buiten: 5cm recticel met plaasterplaat op gekleefd onder de kepers. 6cm rotswol tussen de kepers, 3.5cm gutex onderdakplaat bovenop de kepers. Zo komen we aan een totale R-waarde van 4.85.

De dakwerker van dienst was De Kappe uit Koksijde (www.dekappe.be). Ik ga er geen doekjes om winden; we zijn zeer tevreden. Dit dak was geen eenvoudige klus(er zijn bijvoorbeeld 7 noordbomen, 4 dakkappellen, 2 erkers, een stuk platdak),  Myo en Vito klaarden hem met stijl en het resultaat mag gezien zijn.

Van scheef naar recht in elvendertig stappen

Nadat de oude vloer er was uitgehaald werd het duidelijk hoe die was opgebouwd. Er zijn drie zones in de living: de zuidelijke kant is niet onderkelderd, maar toch is de vloer opgebouwd uit houten balken. Daaronder is dan een een halve meter niks en dan is er zand. We vonden er ook een onderbroek die de oorlog nog heeft meegemaakt. De noordelijke kant bestaat ook uit balken waartegen aan de onderkant het plafond van de kelder is gepleisterd. In de logia bestaat de vloer uit rotte balken.
Veel balken dus, en ook nogal scheef. Het verschil tussen het hoogste en het laagste punt in de living bedraagt 8cm. Om verschillende redenen beslissen we om niet de hele boel in beton te gieten en de balken te laten zitten (waar ze niet rot zijn). In de plaats zetten we een "valieseplank" tegen te zijkant van elke balk om zo de niveauverschillen weg te werken. In logia halen we alles eruit en bouwen we het opnieuw op in hout. Dan steken we alle techniek erin: verwarming, recuperatiewarmte kachel, electriciteit, etc..
Daarna duwen we isolatiematten uit houtvezel (gutex thermoflex http://www.gutex.de) tussen de balken.  Tot slot een OSB plaat erop en de vloer staat weer netjes om af te werken. We hebben nog steeds niet beslist wat die afwerking precies gaat worden..

Houten plankenvloer uitbreken (zonder te beschadigen)

De afgelopen dagen zijn we bezig geweest de houten plankenvloer in de living uit te breken. Waarom moest die eruit?
-Hij lag niet meer vlak
-Er zaten een tiental rotte planken in
-De electriciteit en water voor de living moet eronder
-We willen meteen de vloer isoleren
Een expert van monumentenzorg had ons verteld dat de vloer origineel was en van pitch pine was gemaakt. Dus hebben we die vloer er plank per plank uitgehaald zonder te beschadigen. Dat was een behoorlijke klus, maar het lukte wel. In Brugge vond ik een houthandel die pitch pine planken verkoopt ( www.huys-houthandel.be), de rotte planken zouden we gaan vervangen door nieuwe. Ik dan een plankje meegenomen en dat even gaan checken. Wat blijkt, de vloer was geen pitch pine, maar het veel goedkopere rood-noorse den. Nieuwprijs ongeveer 20€/m2.
De grap met de pitchpine vloer, dus.

Maar voor zij die een plankenvloer willen uitbreken om later terug te leggen, hier nog een uitlegje hoe ik het deed. Haal er wel eerst iemand bij die echt wat van hout kent :)

De planken zaten vast met 2 nagels per "badding". De voorste nagel lieten we zitten, de achterste nagel (aan de kant die aangrenst met de volgende plank) klopten we eerst door met een doorslag. Je kunt ook gewoon alle nagels doorkloppen, maar dat kost extra tijd.
Dan maakten we de plank los met een platte koevoet (type stanley wonderbar http://www.stanleyworks.be/products/detail/Sloopmateriaal/Nageltrekkers/Wonder+Bar%C2%AE). Eens de plank een paar millimeter los zit over de hele lengte, kun je hem er dan verder uittrekken met een gewone koevoet. Als je er bij het loswrikken op let dat de plank over de hele lengte gelijkmatig loskantelt, kan ie eruit zonder de tand-groef te beschadigen.

Gyproc plafond op houten regelwerk

Eindelijk is de kop eraf: het eerste plafond is opgebouwd. Het raamwerk is gemaakt van houten kepers (25mmx120mm) met dwars daarop plafondlatten (22mmx50mm). Omdat de vloer van het verdiep erboven trilt als je erover loopt, is het plafond volledig opgehangen aan de muren. Zo blijven beide bouwlagen netjes gescheiden
De keuze voor een houten raamwerk is toeval, want we hadden eigenlijk een metal stud frame voorzien. Na het afbreken van het plafond in de living hadden we een heleboel houten kepers liggen en tegelijk kwam de bestelling metal studs maar niet binnen. Kleine change of plans dus, zo kunnen we verder en ruimen we tegelijk die stapel planken op.

Het plaatsen is vrij eenvoudig: Met de laser een lijntje uitzetten. Bepalen op welke hoogte je het plafond wil en meten hoeveel die hoogte dan wel boven de laser uitkomt.

Bij het plafond op de foto komt het raamwerk 16,5cm boven de laser uit. t.t.z. de kepers komen op die hoogte, de plafondlatten en gyprocplaten komen er nog onder.  Dat teken je overal af op de muur, en daarna kan de laser weg.
Dan zet je balken vast aan weerszijden van de muur, en vijs je de eerste plafondlat er meteen al tegenaan. omdat de plafondlat wat verder uitsteekt dan de balk waaronder hij hangt, heb je een soort trapje waar de dwarse kepers dan op kunnen steunen. Zo staan ze meteen op de goeie hoogte en heb je je handen vrij.
Dan zet je een keper om de 60cm vast op de zijbalk. Ik doe dat met een stukje CLS balk die ik enerzijds in de zijbalk, anderzijds in de keper vijs.
Daaronder dwars de plafondlatten om de 42cm (of nog beter: om de 41.6 cm). en dan (oef, eindelijk) dwars opnieuw de gyproc platen.
Meer info hier: http://www.gyproc.be/professional/systemen/plafonds/op-houten-regels/hs-p-12-5/nl?HIDEPDF=1

In het plafond

Na 3 maand werken zijn we eindelijk klaar om het eerste plafond op te hangen. De ventilatiebuizen, de electriciteitskabels en alle nodige voorzieningen voor het verdiep erboven zitten klaar. We hebben ook een damprem aangebracht op alle plekken waar lucht naar buiten kan. We verbinden de damprem van de kamer (de pleisterlaag) met de damprem van de kamer erboven
                              
Wat zit er in het plafond?

3 stroomkringen voor verlichting. We gaan domotica doen, dus elke stroomkring komt rechtstreeks uit de zekeringkast. Om de hoeveelheid kabels wat te beperken leggen we voor verlichting een 7-voudige preflex (7G15) naar elke kamer. In het plafond wordt die dan vertakt naar de verschillende lichtkringen.

Ventilatiekanalen. Isoleren is ventileren, dus voorzien we de nodige ventilatiekanalen in elke kamer. Of we ze nodig zullen hebben, zal later blijken aan de hand van een blowerdoor test.Waar de kanalen door een slaapkamer passeren zijn ze geisoleerd met een zelfklevende mousse om geluidshinder te vermijden

Een domoticamodule voor temperatuurmeting

Aarding

De volledige electrische installatie moet worden vervangen. Ook aarding is er nog niet. Bovenop een duin is aarding geen evidente klus. Zolang de staaf in zand zit, is er bijna geen geleiding. Je moet door de zandlaag tot je op iets harders, of op water terecht komt. Het AREI geeft aan dat er minder dan 30ohm weerstand moet zijn. Ik heb zes staven van 1.5 meter gekocht, ik kies een plekje in de tuin, graaf een putje en begin staaf na staaf in te schieten. Na staaf 6 (9m) geeft de aardingsmeter me nog steeds 200ohms. Lang niet goed genoeg. Gauw naar de winkel om nog 6 staven, en boren maar. In het begin ging dat snel, maar het zakt steeds moeilijker. Tegen het eind heb ik ongeveer een half uur nodig om een staaf er helemaal in te krijgen. Wanneer de avond valt, heb ik 10 staven in de grond. 15 meter diep en nog steeds 100ohms weerstand.
Tijd brengt raad. Wanneer ik 2 dagen later terugkom, is de weerstand gezakt naar precies 30ohm. De grond in het boorgat moet zich wat gezet hebben, waardoor het contact nu beter is. Ik schiet er nog een laatste staaf bij om wat marge te hebben, en klok af op 16.5m diepte en 18 ohms weerstand.

We beslissen een wachtbuis te leggen van de technische ruimte naar de tuin. Daar kunnen we nu de aardingskabel in kwijt, en later ook nog regenwater en andere voorzieningen. Ik graaf een putje zodat we door de fundering kunnen boren net onder het terrasniveau. Al snel blijkt dat er niet veel geboord zal moeten worden. Op 3 stenen diepte is het al gedaan met de fundering. Dus steek ik de wachtbuis onder de fundering door en vul het geheel weer op met zand en cement.

Barsten

Hier en daar vinden we barsten in het pleisterwerk. Voor de zekerheid halen we op de slechte plekken het pleisterwerk weg. Zo krijgen we een goed beeld van de muur erachter. We ontdekken dat de muur echt helemaal doorgebarsten is. De barsten beginnen telkens bij het linteel. Aan de oude stenen te zien, zijn bij een vorige renovatie de rond gemetste stenen vervangen door een houten linteel. Waarschijnlijk heeft het huis zich wat gezet over de jaren. De zwakste plek van de muur zit bij het raam en het houten linteel, dus een logische plaats voor een barst.

We beslissen de houten lintelen in 2 kamers te vervangen door nieuwe betonnen modellen. Daarna verstevigen we de muur verder door stalen platen (murfort) tussen de rijen stenen te plaatsen.
Op andere plekken laten we de houten lintelen voor wat ze zijn, en verstevigen we de muur enkel nog met staal

Spouw

De bouwwijze zit behoorlijk ingenieus in elkaar. De muren zijn voorzien van een spouw vanaf het gelijksvloers. Deze is opgebouwd uit een "halve steen" muur aan de binnenkant, en een "hele steen" aan de buitenkant. Daartussen dan 8 cm spouw. De binnen- en buitenmuur zijn aan elkaar vastgemaakt door regelmatig een dwarse houten balk in te metsen. Daardoor vormen de verbindingen alvast geen koudebrug. De gebroken stenen die we hier en daar tegenkomen zijn dat wel natuurlijk.

De architect

Albert Dumont was een stadsplanner avant la lettre. Hij tekende geen individuele huizen, maar totaalconcepten voor een heel dorp of stad. Dat deed hij met respect voor het landschap. In De Panne, bijvoorbeeld, besliste hij de duinen ongemoeid te laten. De hoofdstraat (zeelaan) tekende hij rond de duinen, en de villa's zette hij bovenop de duinen of in de "pannen".
Les Sablines staat op de helling van een duin. Vooraan is de gevel drie verdiepen hoog, achteraan zijn dat er vier. Het onderste verdiep is enkel langs de achterkant van het huis zichtbaar.

Villa Les Sablines

De villa werd getekend door architect Albert Dumont. Hij werd vermoedelijk gebouwd tussen 1895 en 1900. Tijdens WOI deed hij dienst als kliniek voor tyfuspatiënten